Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi
Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və ya qısaca MTN — 1991–2015-ci illər ərzində kəşfiyyat, əks-kəşfiyyat fəaliyyəti, dövlət sirrinin mühafizəsi, cinayətlərin aşkarlanması, qabaqlanması, qarşısının alınması və açılması sahəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı.
Nazirlik öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri, Nazirliyin əsasnaməsini və normativ hüquqi aktlarını rəhbər tutmuşdur. Nazirlikdə işləmək üçün Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Heydər Əliyev adına Akademiyasına daxil olub burada təhsil ala bilərdilər.
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin rəsmi internet saytı Nazirliyin başlıca fəaliyyət istiqamətləri barədə məlumatların ölkə və dünya ictimaiyyətinə ilk mənbədən çatdırılmasına xidmət etmişdir.
İlhüseyn Pirhüseyn oğlu Hüseynov (7 noyabr 1991 – 16 may 1992)
Fəxrəddin Ayət oğlu Təhməzov (16 may 1992 – 17 iyun 1993)
Nəriman Şamo oğlu İmranov (3 iyul 1993 – 22 sentyabr 1994)
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (22 mart 1995 – 23 iyul 2004)
Eldar Əhməd oğlu Mahmudov (23 iyul 2004 – 17 oktyabr 2015)
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (i. e. 17 iyun – 3 iyul 1993; 22 sentyabr 1994 – 22 mart 1995)
Mədət Qəzənfər oğlu Quliyev (i. e.
Azərbaycan Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi
Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və ya qısaca MTN — 1991–2015-ci illər ərzində kəşfiyyat, əks-kəşfiyyat fəaliyyəti, dövlət sirrinin mühafizəsi, cinayətlərin aşkarlanması, qabaqlanması, qarşısının alınması və açılması sahəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı.
== Haqqında ==
Nazirlik öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri, Nazirliyin əsasnaməsini və normativ-hüquqi aktlarını rəhbər tutmuşdur. Nazirlikdə işləmək üçün Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Heydər Əliyev adına Akademiyasına daxil olub burada təhsil ala bilərdilər.
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin rəsmi internet saytı Nazirliyin başlıca fəaliyyət istiqamətləri barədə məlumatların ölkə və dünya ictimaiyyətinə ilk mənbədən çatdırılmasına xidmət etmişdir.
== Milli təhlükəsizlik nazirləri ==
İlhüseyn Pirhüseyn oğlu Hüseynov (7 noyabr 1991 – 16 may 1992)
Fəxrəddin Ayət oğlu Təhməzov (16 may 1992 – 17 iyun 1993)
Nəriman Şamo oğlu İmranov (3 iyul 1993 – 22 sentyabr 1994)
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (22 mart 1995 – 23 iyul 2004)
Eldar Əhməd oğlu Mahmudov (23 iyul 2004 – 17 oktyabr 2015)
=== Vəzifəni icra edənlər ===
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (i. e. 17 iyun – 3 iyul 1993; 22 sentyabr 1994 – 22 mart 1995)
Mədət Qəzənfər oğlu Quliyev (i. e.
Azərbaycanın Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi
Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və ya qısaca MTN — 1991–2015-ci illər ərzində kəşfiyyat, əks-kəşfiyyat fəaliyyəti, dövlət sirrinin mühafizəsi, cinayətlərin aşkarlanması, qabaqlanması, qarşısının alınması və açılması sahəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı.
== Haqqında ==
Nazirlik öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri, Nazirliyin əsasnaməsini və normativ-hüquqi aktlarını rəhbər tutmuşdur. Nazirlikdə işləmək üçün Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Heydər Əliyev adına Akademiyasına daxil olub burada təhsil ala bilərdilər.
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin rəsmi internet saytı Nazirliyin başlıca fəaliyyət istiqamətləri barədə məlumatların ölkə və dünya ictimaiyyətinə ilk mənbədən çatdırılmasına xidmət etmişdir.
== Milli təhlükəsizlik nazirləri ==
İlhüseyn Pirhüseyn oğlu Hüseynov (7 noyabr 1991 – 16 may 1992)
Fəxrəddin Ayət oğlu Təhməzov (16 may 1992 – 17 iyun 1993)
Nəriman Şamo oğlu İmranov (3 iyul 1993 – 22 sentyabr 1994)
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (22 mart 1995 – 23 iyul 2004)
Eldar Əhməd oğlu Mahmudov (23 iyul 2004 – 17 oktyabr 2015)
=== Vəzifəni icra edənlər ===
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (i. e. 17 iyun – 3 iyul 1993; 22 sentyabr 1994 – 22 mart 1995)
Mədət Qəzənfər oğlu Quliyev (i. e.
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (Azərbaycan)
Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və ya qısaca MTN — 1991–2015-ci illər ərzində kəşfiyyat, əks-kəşfiyyat fəaliyyəti, dövlət sirrinin mühafizəsi, cinayətlərin aşkarlanması, qabaqlanması, qarşısının alınması və açılması sahəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı.
Nazirlik öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri, Nazirliyin əsasnaməsini və normativ hüquqi aktlarını rəhbər tutmuşdur. Nazirlikdə işləmək üçün Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Heydər Əliyev adına Akademiyasına daxil olub burada təhsil ala bilərdilər.
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin rəsmi internet saytı Nazirliyin başlıca fəaliyyət istiqamətləri barədə məlumatların ölkə və dünya ictimaiyyətinə ilk mənbədən çatdırılmasına xidmət etmişdir.
İlhüseyn Pirhüseyn oğlu Hüseynov (7 noyabr 1991 – 16 may 1992)
Fəxrəddin Ayət oğlu Təhməzov (16 may 1992 – 17 iyun 1993)
Nəriman Şamo oğlu İmranov (3 iyul 1993 – 22 sentyabr 1994)
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (22 mart 1995 – 23 iyul 2004)
Eldar Əhməd oğlu Mahmudov (23 iyul 2004 – 17 oktyabr 2015)
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (i. e. 17 iyun – 3 iyul 1993; 22 sentyabr 1994 – 22 mart 1995)
Mədət Qəzənfər oğlu Quliyev (i. e.
MTN
Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və ya qısaca MTN — 1991–2015-ci illər ərzində kəşfiyyat, əks-kəşfiyyat fəaliyyəti, dövlət sirrinin mühafizəsi, cinayətlərin aşkarlanması, qabaqlanması, qarşısının alınması və açılması sahəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı.
== Haqqında ==
Nazirlik öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri, Nazirliyin əsasnaməsini və normativ-hüquqi aktlarını rəhbər tutmuşdur. Nazirlikdə işləmək üçün Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Heydər Əliyev adına Akademiyasına daxil olub burada təhsil ala bilərdilər.
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin rəsmi internet saytı Nazirliyin başlıca fəaliyyət istiqamətləri barədə məlumatların ölkə və dünya ictimaiyyətinə ilk mənbədən çatdırılmasına xidmət etmişdir.
== Milli təhlükəsizlik nazirləri ==
İlhüseyn Pirhüseyn oğlu Hüseynov (7 noyabr 1991 – 16 may 1992)
Fəxrəddin Ayət oğlu Təhməzov (16 may 1992 – 17 iyun 1993)
Nəriman Şamo oğlu İmranov (3 iyul 1993 – 22 sentyabr 1994)
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (22 mart 1995 – 23 iyul 2004)
Eldar Əhməd oğlu Mahmudov (23 iyul 2004 – 17 oktyabr 2015)
=== Vəzifəni icra edənlər ===
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (i. e. 17 iyun – 3 iyul 1993; 22 sentyabr 1994 – 22 mart 1995)
Mədət Qəzənfər oğlu Quliyev (i. e.
Milli təhlükəsizlik
Milli təhlükəsizlik — vətəndaşlar, iqtisadiyyat və digər institutlar da daxil olmaqla milli dövlətin təhlükəsizliyi. Onun təmin edilməsi hökumətin vəzifəsi hesab olunur.
Əslində hərbi hücumdan qorunma kimi qəbul edilən milli təhlükəsizlik artıq daha geniş mənalarda istifadə edilməklə qeyri-hərbi aspektləri, yəni iqtisadi təhlükəsizlik, enerji təhlükəsizliyi, ekoloji təhlükəsizlik, ərzaq təhlükəsizliyi, kiber təhlükəsizlik və s. sahələri də əhatə edir. Eynilə, milli təhlükəsizlik risklərinə digər milli dövlətlərin hərəkətləri ilə yanaşı, zorakı qeyri-dövlət subyektləri, narkokartellər və transmilli şirkətlərin fəaliyyəti, eləcə də təbii fəlakətlərin təsirləri daxildir.
Dövlətlər milli təhlükəsizliyi qorumaq üçün müxtəlif tədbirlərə, o cümlədən siyasi, iqtisadi və hərbi güc də daxil olmaqla, diplomatiyaya arxalanırlar. Hökumətlər təhlükəsizliyin transmilli səbəblərini (iqlim dəyişikliyi, iqtisadi bərabərsizlik, siyasi təcridetmə və nüvə silahlarının yayılması) azaltmaqla həm regional, həm də beynəlxalq səviyyədə təhlükəsizlik şəraiti qurmağa çalışırlar.
Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi
Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və ya qısaca MTN — 1991–2015-ci illər ərzində kəşfiyyat, əks-kəşfiyyat fəaliyyəti, dövlət sirrinin mühafizəsi, cinayətlərin aşkarlanması, qabaqlanması, qarşısının alınması və açılması sahəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı.
== Haqqında ==
Nazirlik öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri, Nazirliyin əsasnaməsini və normativ-hüquqi aktlarını rəhbər tutmuşdur. Nazirlikdə işləmək üçün Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Heydər Əliyev adına Akademiyasına daxil olub burada təhsil ala bilərdilər.
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin rəsmi internet saytı Nazirliyin başlıca fəaliyyət istiqamətləri barədə məlumatların ölkə və dünya ictimaiyyətinə ilk mənbədən çatdırılmasına xidmət etmişdir.
== Milli təhlükəsizlik nazirləri ==
İlhüseyn Pirhüseyn oğlu Hüseynov (7 noyabr 1991 – 16 may 1992)
Fəxrəddin Ayət oğlu Təhməzov (16 may 1992 – 17 iyun 1993)
Nəriman Şamo oğlu İmranov (3 iyul 1993 – 22 sentyabr 1994)
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (22 mart 1995 – 23 iyul 2004)
Eldar Əhməd oğlu Mahmudov (23 iyul 2004 – 17 oktyabr 2015)
=== Vəzifəni icra edənlər ===
Namiq Rəşid oğlu Abbasov (i. e. 17 iyun – 3 iyul 1993; 22 sentyabr 1994 – 22 mart 1995)
Mədət Qəzənfər oğlu Quliyev (i. e.
Milli Təhlükəsizlik Agentliyi
Milli Təhlükəsizlik Agentliyi (ing. National Security Agency) — Milli Kəşfiyyat Direktorunun (DNI) səlahiyyəti altında olan ABŞ Müdafiə Nazirliyinin milli səviyyəli kəşfiyyat orqanı. MTA, siqnal kəşfiyyatı (SIGINT) kimi tanınan bir intizam üzrə ixtisaslaşmış xarici və yerli kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat məqsədləri üçün məlumat və məlumatların qlobal monitorinqi, toplanması və işlənməsinə cavabdehdir. O həmçinin ABŞ rabitə şəbəkələrinin və informasiya sistemlərinin mühafizəsi ilə məşğuldur. MTA öz missiyasını yerinə yetirmək üçün müxtəlif tədbirlərə güvənir, lakin onların əksəriyyəti gizlidir. Agentliyin mövcudluğu 1975-ci ilə qədər gizli saxlanılıb. Təxminən 32.000 əməkdaşı var.
İkinci Dünya Müharibəsində kodlaşdırılmış kommunikasiyaları deşifrə etmək üçün yaradılmış, daha sonra 1952-ci ildə prezident Harri Trumen tərəfindən rəsmi olaraq yaradılmışdır. O zaman və Soyuq Müharibənin sonu arasında, personal və büdcə baxımından ABŞ kəşfiyyat təşkilatları arasında ən böyüyü olmuşdur, lakin 2013-cü ilə qədər mövcud olan məlumatlar Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin (CIA) 14,7 milyard dollarlıq büdcə ilə bu mövzuda irəlidə olduğunu göstərir. MTA hazırda bütün dünyada kütləvi məlumatların toplanması ilə məşğuldur və bu məqsədlə bir üsul olaraq elektron sistemləri fiziki olaraq səhv salması məlumdur.
İctimai Təhlükəsizlik Nazirliyi (İsrail)
İctimai Təhlükəsizkik Naziri (ivr. המשרד לביטחון הפנים, ərəb. وزارة الأمن الداخلي) — Daxili Təhlükəsizlik Nazirliyi, İsrailin hökumət agentliyidir. Bu dövlət hüquq mühafizə orqanıdır və İsrail Polisi, İsrail Həbsxana Xidməti və İsrail Milli Yanğın Xidməti və Xilasetmə Xidmətlərinə nəzarət edir. İndiki ictimai təhlükəsizlik naziri Əmir Ohanadır.
İctimai Təhlükəsizlik Nazirliyi (Vyetnam)
İctimai Təhlükəsizlik Nazirliyi (vyet. Bộ Công an (BCA)) — birbaşa Vyetnam hökumətinin nəzdində olan, təhlükəsizliyə, asayişə, əks-kəşfiyyata, cinayətlərin qarşısının alınması üzrə təhqiqata, yanğınsöndürmə və xilasetməyə, cinayət hökmlərinin icrasına, azadlıqdan məhrum etmə, həbs və ya müvəqqəti təcridxanada saxlama ilə bağlı olmayan hökmlərin icrasına, hüquqi müdafiə və təminata cavabdeh olan nazirlik. dövlət idarəçiliyi funksiyalarını yerinə yetirir. nazirliyin dövlət idarəçiliyində olan sektor və sahələrdə dövlət xidmətlərinin göstərilməsinə cavabdeh olan, dövlət idarəçiliyində olan sektorlarda və sahələrdə dövlət xidmətlərinin idarə edilməsinə nəzarət edən nazirlik.
İctimai Təhlükəsizlik Nazirliyi Vyetnam Xalq İctimai Təhlükəsizliyini idarə edən qurumdur.
Sayqonun süqutundan sonra İctimai Təhlükəsizlik Nazirliyi ən azı 200,000–300,000 keçmiş Cənubi Vyetnam hərbi zabitini, hökumət işçilərini və Cənubi Vyetnamın keçmiş hökumətinin tərəfdarlarını yenidən təhsil düşərgələrində həbs etmişdir. Burada işgəncə və ruhi zorakılıq adi hal idi. İctimai Təhlükəsizlik Nazirliyi həmçinin, dissident şairlərin, yazıçıların və siyasi məhbusların izlənilməsi və təqib edilməsində rol oynamışdır. 2006-cı ildə 8406-cı blokun qurulmasından sonra Vyetnam demokratiya hərəkatına repressiya da güclənmişdir.
Milli Qvardiya Nazirliyi
Milli Qvardiya Nazirliyi (ərəb. وزارة الحرس الوطني) kabinet səviyyəsində olan bir nazirlikdir və Səudiyyə Ərəbistanı Hökumətinin əsas hərbi sektorlarından biri olub, təhlükəsizlik və milli müdafiə məsələlərinə görə məsuliyyət daşıyır. Səudiyyə Ərəbistanı Milli Qvardiyası Milli Qvardiya Nazirliyinin inzibati nəzarəti altında fəaliyyət göstərir.
Hazırkı nazir bu vəzifəyə 27 dekabr 2018-ci ildə təyin edilmiş olan şahzadə Abdullah ibn Bəndərdir. Nazir müavini Əbdülmöhsün ibn Əbdüləziz əl-Tuveycridir. Nazirlikdə Hərbi Aparatın rəisi isə general-leytenant Məhəmməd əl-Nahiddir.
Təhlükəsizlik
Təhlükəsizlik — təhlükənin minimal olduğu bir vəziyyət.
İnformasiya (Kəşfiyyat) təhlükəsizliyi: İnformasiya təhlükəsizliyi, yazılı, şifahi və ya elektron mediada məlumatların qorunması və doğru məlumatların doğru zamanda lazımi şəxsə çatdırılması ilə əlaqədardır.
İnformasiya texnologiyaları təhlükəsizliyi: İnformasiya cihazları və proqram təminatlarının istifadəsi nəticəsində yarana biləcək risk və təhlükələri araşdıran informasiya texnologiyaları şöbəsi.
Fiziki təhlükəsizlik: Fiziki təhlükəsizlik təcavüzkarların bir qurğu, qaynaq və ya fiziki məlumat əldə etməsinin qarşısını almaq və ya yayındırmaq üçün görülən bir tədbirdir. İxtisaslı işçi qüvvəsindən belə işlərdə istifadə olunur.
Qida təhlükəsizliyi: İki konsepsiyanı özündə birləşdirir.
Beynəlxalq münasibətlər sahəsində insanlar aclıq və qıtlıq içində olmamalıdırlar.
Bu qidanın istehsal mərhələsindən son istehlakçıya çatana qədər insan sağlamlığı üçün uyğun şərtlərdə qida istehsalı, saxlanması, qablaşdırılması və daşınmasının təmin edilməsidir.
İnsan təhlükəsizliyi: Milli təhlükəsizlik, suverenlik və insan hüquqları sahəsində konseptual bir problemi göstərən beynəlxalq münasibətlər terminidir. Bunu insan hüquqları kimi də ifadə etmək olar.
Ali Milli Təhlükəsizlik Şurası
Ali Milli Təhlükəsizlik Şurası (AMTŞ; fa: شورای عالی امنیت ملی Showrāye Āliye Amniyate Mellī) İran İslam Respublikasının milli təhlükəsizlik şurasıdır. Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi, kontr-admiral Əli Şəmxanidir. 10 sentyabr 2013-cü ildə prezident Həsən Ruhani tərəfindən katib vəzifəsinə təyin edilmişdir. Şura, milli maraqların və İslam inqilabının, ərazi bütövlüyünün və ölkənin milli suverenliyinin qorunması və dəstəklənməsi üçün yaradılmışdır. Bu qurum 1989-cu ildə konstitusiyanın revizyonu zamanı qurulmuşdur.
Şuranın vəzifələri konstitusiya ilə aşağıdakı kimi müəyyən edilmişdir:
Liderin müəyyən etdiyi ümumi siyasətlər çərçivəsində ölkənin müdafiə və milli təhlükəsizlik siyasətlərinin müəyyənləşdirilməsi.
Ümumi müdafiə və milli təhlükəsizlik siyasətləri ilə əlaqəli siyasi fəaliyyət, kəşfiyyat, sosial, mədəni və iqtisadi sahələrin koordinasiyası.
Daxili və xarici təhdidlərlə üzləşməmək üçün ölkənin maddi və intellektual ehtiyatlarından istifadə edilməsi
== Tərkibi ==
Bu Milli Təhlükəsizlik Şurası, İran İslam Respublikası Konstitusiyasının 176-cı maddəsi ilə ölkə prezidentinə rəhbərlik etmək onun vəzifəsidir. Prezident Ali Şuranın katibini seçir. Şuranın qərarları Ali Rəhbər tərəfindən təsdiqləndikdən sonra qüvvəyə minir.
Azərbaycan Milli Təhlükəsizlik Nazirləri
Azərbaycan xüsusi xidmət orqanları rəhbərlərinin siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.
Azərbaycanın milli təhlükəsizlik nazirləri
Azərbaycan xüsusi xidmət orqanları rəhbərlərinin siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.
Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidməti
Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidməti (Azərbaycan mətbuatında MTX; erm. Հայաստանի Ազգային Անվտանգության Ծառայություն, Hayastani Azqayin Anvtanqutyan Tsarayutyun) — Ermənistan milli təhlükəsizliyi, kəşfiyyat, sərhəd mühafizəsi, informasiya təhlükəsizliyi — kriptoqrafiya, o cümlədən Ermənistan Baş Nazirinin mühafizəsinə cavabdeh dövlət qurumu.
== Tarixi ==
Ermənistan Respublikasının 1991-ci ilin sentyabr ayında SSRİ-nın tərkibindən ayrılmasından sonra, yeni hökumətin qərarı ilə 4 dekabr 1991-ci ildə keçmiş SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi Milli Təhlükəsizlik üzrə Dövlət İdarəsi adını almışdır. İdarənin ilk rəisi general-mayor Husik Suren Harutyunyan olmuşdur. O, bu vəzifədə 1992-ci ilin fevral ayına qədər qalmışdır.
Ermənistan hökumətinin müvafiq qərarına əsasən 1996–1999-cu illər arasında, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və Daxili İşlər Nazirliyi birləşdirilmişdir. 17 dekabr 2002-ci ildə, prezident Robert Koçaryan Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin yaradılması haqqında fərman vermişdir. 2004-cü ildə 12 il Müdafiə Nazirliyinin tərkibində olan Sərhəd Mühafizə Xidməti MTX-nin tərkibinə verilmişdir.
Milli Təhlükəsizlik Xidməti (Ermənistan)
Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidməti (Azərbaycan mətbuatında MTX; erm. Հայաստանի Ազգային Անվտանգության Ծառայություն, Hayastani Azqayin Anvtanqutyan Tsarayutyun) — Ermənistan milli təhlükəsizliyi, kəşfiyyat, sərhəd mühafizəsi, informasiya təhlükəsizliyi — kriptoqrafiya, o cümlədən Ermənistan Baş Nazirinin mühafizəsinə cavabdeh dövlət qurumu.
Ermənistan Respublikasının 1991-ci ilin sentyabr ayında SSRİ-nın tərkibindən ayrılmasından sonra, yeni hökumətin qərarı ilə 4 dekabr 1991-ci ildə keçmiş SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi Milli Təhlükəsizlik üzrə Dövlət İdarəsi adını almışdır. İdarənin ilk rəisi general-mayor Husik Suren Harutyunyan olmuşdur. O, bu vəzifədə 1992-ci ilin fevral ayına qədər qalmışdır.
Ermənistan hökumətinin müvafiq qərarına əsasən 1996–1999-cu illər arasında, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və Daxili İşlər Nazirliyi birləşdirilmişdir. 17 dekabr 2002-ci ildə, prezident Robert Koçaryan Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin yaradılması haqqında fərman vermişdir. 2004-cü ildə 12 il Müdafiə Nazirliyinin tərkibində olan Sərhəd Mühafizə Xidməti MTX-nin tərkibinə verilmişdir.
Milli Təhlükəsizlik Şurası (Türkiyə)
Milli Təhlükəsizlik Şurası (türk. Milli Güvenlik Kurulu, MGK) — Türkiyə Prezidentinin (baş komandan olan) milli təhlükəsizlik, hərbi və xarici siyasət məsələlərini yüksək səviyyəli milli təhlükəsizlik rəsmiləri ilə müzakirə etmək və müxtəlif dövlət agentlikləri arasında bu siyasətləri koordinasiya etmək üçün istifadə etdiyi əsas dövlət qurumu. Digər ölkələrin milli təhlükəsizlik şuraları kimi, MGK də milli təhlükəsizlik siyasətini formalaşdırır.
Qurumun siyasəti Milli Təhlükəsizlik Siyasəti Sənədində (türk. Milli Güvenlik Siyaseti Belgesi) ifadə edilir və bu, adətən "Qırmızı Kitab" kimi tanınır. "Qırmızı Kitab"ı bəzən Türkiyədə "ən məxfi" sənəd adlandırırlar. On ildə bir və ya iki dəfə yenilənir.
MGK-nin yaradılması 1960-cı il hərbi çevrilişinin nəticəsi idi və 1961-ci ildən konstitusiyanın bir hissəsidir. Beləliklə, 1961-ci il konstitusiyası Türkiyə alimi Sakallıoğlunun "ikibaşlı siyasi sistem" adlandırdığı şeyi yaratmışdır: "mülki nazirlər şurası milli təhlükəsizlik şurası ilə icra hakimiyyəti səviyyəsində yanaşı mövcud idi və hərbi ədliyyə sistemi mülki ədliyyə sistemi ilə yanaşı müstəqil şəkildə fəaliyyət göstərməyə davam etmişdir".
MGK-nin rolu 1980-ci il hərbi çevrilişindən sonra hərbi xunta tərəfindən hakimiyyətin mülki siyasətçilərə verilməsindən əvvəl qəbul edilən 1982-ci il konstitusiyası ilə daha da gücləndirilmi.dir.
Milli İqtisadiyyat Nazirliyi (Qazaxıstan)
Qazaxıstan Respublikasının milli iqtisadiyyat nazirliyi — strateji planlaşdırma, vergi və büdcə siyasəti ilə yanaşı, gömrük, dövlət və dövlət zəmanəti ilə borc və borc, dövlət-özəl tərəfdaşlıq, dövlət investisiya layihələri, qorunması sahəsində siyasətdən məsul Qazaxıstan Respublikasının mərkəzi icra orqanı inhisarçılıq fəaliyyətinin, təbii inhisarların və tənzimlənən bazarların, beynəlxalq iqtisadi və maliyyə münasibətlərinin rəqabəti və məhdudlaşdırılması.
Nazirlik beynəlxalq iqtisadi inteqrasiyanın tənzimlənməsi, xarici ticarət fəaliyyətinin tənzimlənməsi və inkişafı, ticarət fəaliyyətinin tənzimlənməsi, dövlət aktivlərinin idarə edilməsi, o cümlədən korporativ idarəetmənin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, dövlət idarəetmə sisteminin inkişafı, dövlətin inkişafı dövlət xidmətlərinin göstərilməsində siyasət, səfərbərlik təlimi və səfərbərlik, əhalinin miqrasiyası, dövlət maddi ehtiyatı.
16 yanvar 2013-cü il tarixində Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin "Dövlət idarəetmə sisteminin daha da təkmilləşdirilməsi haqqında" Fərmanına əsasən İqtisadi İnkişaf və Ticarət Nazirliyi Qazaxıstan Respublikası İqtisadiyyat və Büdcə Planlaşdırma Nazirliyi olaraq yenidən təşkil edildi. Qazaxıstan Respublikası ".
6 avqust 2014-cü ildə yenidənqurma zamanı Milli İqtisadiyyat Nazirliyi Qazaxıstanın İqtisadiyyat və Büdcə Planlaşdırma Nazirliyini və Qazaxıstanın Regional İnkişaf Nazirliyini əvəz etdi, tərkibinə yenidən təşkil olunmuş qurumların funksiyaları da daxildir: statistika, təbii inhisarların tənzimlənməsi , rəqabətin qorunması, istehlakçı hüquqlarının qorunması.
Qazaxıstan Respublikası İqtisadiyyat və Büdcə Planlaşdırma Nazirliyi, 2002-ci ildə Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin 28 avqust 2002-ci il tarixli "Cümhuriyyətin dövlət idarəetmə sisteminin daha da təkmilləşdirilməsi tədbirləri haqqında" N 931 Fərmanına uyğun olaraq qurulmuşdur. Qazaxıstan "Qazaxıstan Respublikası İqtisadiyyat və Ticarət Nazirliyindən iqtisadi planlaşdırma və büdcə planlaşdırma funksiyalarını birləşdirərək — Qazaxıstan Respublikası Maliyyə Nazirliyindən.
Qazaxıstan Respublikası Milli İqtisadiyyat Nazirliyi, Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin "Qazaxıstan Respublikası dövlət idarəetmə sisteminin islahatı haqqında" 6 avqust 2014-cü il tarixli 875 saylı Fərmanına uyğun olaraq qurulmuşdur. funksiyaların və səlahiyyətlərin ötürülməsi:
Büdcə planlaşdırması sahəsində funksiya və səlahiyyətlər istisna olmaqla, Qazaxıstan Respublikasının İqtisadiyyat və Büdcə Planlaşdırma Nazirliyi; Qazaxıstan Respublikası Regional İnkişaf Nazirliyi;
dövlət maddi ehtiyatının formalaşdırılması və inkişafı sahəsində — Qazaxıstan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyindən; Qazaxıstan Respublikasının Statistika Agentliyi;
Qazaxıstan Respublikası Təbii İnhisarların Tənzimlənməsi Agentliyi;
Qazaxıstan Respublikasının Rəqabəti Qoruma Agentliyi (Antiinhisar Agentliyi);
Qazaxıstan Respublikasının İstehlakçı Hüquqlarının Müdafiəsi Agentliyi.
Milli Təhsil Nazirliyi (Türkiyə)
Türkiyə Respublikası Təhsil Nazirliyi (türk. Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı) — Türkiyə Respublikası Prezidenti tabeçiliyində, 1739 saylı Milli Təhsil qanunu və 1 saylı Prezident fərmanı ilə inkişaf planları və dövlət təhsil proqramlarına uyğun olaraq milli təhsil xidmətlərinin aparılmasından məsul olan dövlət qurumu.
Təhsil Nazirliyinin əsas vəzifələri aşağıdakılardır:
Məktəbəqədər, ibtidai və orta məktəb şagirdlərini fiziki, əqli, mənəvi, sosial və mədəni keyfiyyətləri baxımından inkişaf etdirən, insan hüquqları və qlobal rəqabətə davamlı iqtisadi sistemə əsaslanan ictimai quruluşun tələb etdiyi bilik və bacarıqlarla təchiz edərək gələcəyə hazırlayan təhsil və tədris proqramları hazırlamaq, həyata keçirmək və yeniləmək;
Müəllim və şagirdlərin təhsil və təlim xidmətlərini həyata keçirmək və nəzarət etmək;
Bütün təhsil və təlim səviyyələri üçün milli siyasət və strategiyaların müəyyənləşdirilməsi, həyata keçirilməsi, icrasına nəzarət edilməsi, ortaya çıxan yeni xidmət modellərinə uyğun olaraq yenilənməsi və təkmilləşdirilməsi üçün lazımi tədqiqatları aparmaq;
Təhsil sistemini iqtisadi və sosial inkişafın tələblərinə uyğun olaraq yeniliklərə açıq, dinamik, müasir texnika və modellər işığında dizayn etmək və inkişaf etdirmək;
Təhsilə müraciəti asanlaşdıran və hər bir vətəndaşın təhsil imkanlarından bərabər dərəcədə faydalana biləcəyini təmin edən siyasət və strategiyaların hazırlanması üzərində işləmək, müəyyən edilmiş strategiyaları həyata keçirmək, onların həyata keçirilməsini izləmək və əlaqələndirmək;
Qızların, əlillərin və cəmiyyətin digər təbəqələrinin təhsildə iştirakını artıracaq siyasət və strategiyalar inkişaf etdirmək üçün lazımi tədqiqatları aparmaq, müəyyən edilmiş siyasətləri həyata keçirmək və onların həyata keçirilməsini əlaqələndirmək;
Xüsusi istedadlı insanların bu keyfiyyətlərini qoruyan və inkişaf etdirən xüsusi təhsil və təlim proqramlarını hazırlamaq, həyata keçirmək;
Ali təhsil müəssisələri xaricində təhsil və tədris müəssisələrinin açılması, icazə verilməsi və nəzarəti;
Müvafiq qurum və təşkilatlarla əməkdaşlıq edərək xaricdə təhsil sahəsində çalışan və ya yaşayan Türk vətəndaşlarının ehtiyac və problemləri üçün araşdırmalar aparmaq;
Konstitusiya qanunları və Prezident fərmanları ilə təyin edilmiş digər vəzifələrin icrası;
Milli Təhsil Nazirliyinin təşkili və vəzifələri haqqında 3797 saylı Qanuna görə, mərkəzi, vilayətdaxili və ölkə xarici olmaq üzərə üç bölmədən ibarətdir. Milli Təhsil Nazirliyinin 81 vilayətdə və 850 qəsəbədə vilayət qurumları fəaliyyət göstərir. Təhsil Nazirliyinin 28 təhsil müşaviri ilə 22 ölkədə fəaliyyət göstərir. Bu ölkələr arasında ABŞ, Almaniya, Avstraliya, Azərbaycan, Belarus, Belçika, Çin, Fransa, Kosovo, Ukrayna, Küveyt, Serbiya, Rusiya yer alır. Müşavirliklərin əsas məqsədi, xaricdə yaşayan türk vətəndaşlarını lazımi dəstəklə təmin etmək, həmçinin Türkiyədə təhsil almaq istəyən xarici vətəndaşların sənədlərinin təsdiq olunmasıdır.
Milli Müdafiə Nazirliyi (Türkiyə)
Türkiyə Respublikasının Milli Müdafiə Nazirliyi — Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti yanında fəaliyyət göstərən və Türkiyə vətəndaşlarının müdafiə siyasəti və hərbi işlərindən cavabdeh olan nazirlikdir.
== Tarixi ==
Türkiyə Böyük Millət Məclisinin açılışından sonra 1920-ci il mayın 2-də qüvvəyə minmiş "Böyük Millət Məclisinin icraçı deputatlarının seçilməsi haqqında qanun" (İcra hakimiyyətini təmin etmək üçün nazirlərin seçilməsi haqqında qanun layihəsi) nəticəsində ilk nazirlər şurası yaradılmışdır. O dövrdə qəbul edilmiş prinsiplərə görə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri həm də hökumətin başçısı idi. Bu vəzifədə Mustafa Kamal Paşa hökumətin başçısı təyin edildi. Milli müdafiə naziri Fevzi Paşa (Çakmak) və Baş Qərargah rəisi İsmət İnönü oldu.
== Öhdəlikləri ==
Milli Milli Müdafiə Nazirliyinin vəzifələri və səlahiyyətləri aşağıdakılardır:
Hərbi məktəblərdə (hərbi məktəblər və astsubaylar peşə məktəbləri) Milli Müdafiə vəzifələri üçün siyasi, hüquqi, sosial, təhsil, maliyyə və büdcə xidmətlərini həyata keçirmək.
Prezident tərəfindən qərar veriləcək Silahlı Qüvvələrin müdafiə siyasəti çərçivəsində Baş Qərargah tərəfindən müəyyən ediləcək prinsiplərə, prioritetlərə və əsas proqramlara uyğun olaraq:
Sülh və müharibə şəraitində kadrların toplanması və hərbi xidmətə cəlb edilməsi xidmətlərini həyata keçirmək.
Silahların, nəqliyyat vasitələrinin, avadanlıqların və hər cür logistika ehtiyaclarının tədarükü xidmətlərini həyata keçirmək.
Hərbi fabriklər və gəmiqayırma zavodları da daxil olmaqla, müharibə sənayesi xidmətlərini həyata keçirmək.
Səhiyyə və baytarlıq xidmətlərini həyata keçirmək.
Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi
Türkiyə Respublikasının Milli Müdafiə Nazirliyi — Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti yanında fəaliyyət göstərən və Türkiyə vətəndaşlarının müdafiə siyasəti və hərbi işlərindən cavabdeh olan nazirlikdir.
== Tarixi ==
Türkiyə Böyük Millət Məclisinin açılışından sonra 1920-ci il mayın 2-də qüvvəyə minmiş "Böyük Millət Məclisinin icraçı deputatlarının seçilməsi haqqında qanun" (İcra hakimiyyətini təmin etmək üçün nazirlərin seçilməsi haqqında qanun layihəsi) nəticəsində ilk nazirlər şurası yaradılmışdır. O dövrdə qəbul edilmiş prinsiplərə görə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri həm də hökumətin başçısı idi. Bu vəzifədə Mustafa Kamal Paşa hökumətin başçısı təyin edildi. Milli müdafiə naziri Fevzi Paşa (Çakmak) və Baş Qərargah rəisi İsmət İnönü oldu.
== Öhdəlikləri ==
Milli Milli Müdafiə Nazirliyinin vəzifələri və səlahiyyətləri aşağıdakılardır:
Hərbi məktəblərdə (hərbi məktəblər və astsubaylar peşə məktəbləri) Milli Müdafiə vəzifələri üçün siyasi, hüquqi, sosial, təhsil, maliyyə və büdcə xidmətlərini həyata keçirmək.
Prezident tərəfindən qərar veriləcək Silahlı Qüvvələrin müdafiə siyasəti çərçivəsində Baş Qərargah tərəfindən müəyyən ediləcək prinsiplərə, prioritetlərə və əsas proqramlara uyğun olaraq:
Sülh və müharibə şəraitində kadrların toplanması və hərbi xidmətə cəlb edilməsi xidmətlərini həyata keçirmək.
Silahların, nəqliyyat vasitələrinin, avadanlıqların və hər cür logistika ehtiyaclarının tədarükü xidmətlərini həyata keçirmək.
Hərbi fabriklər və gəmiqayırma zavodları da daxil olmaqla, müharibə sənayesi xidmətlərini həyata keçirmək.
Səhiyyə və baytarlıq xidmətlərini həyata keçirmək.
Ekoloji təhlükəsizlik
Ekoloji təhlükəsizlik—insanın və cəmiyyətin həyati vacib maraqlarının, ətraf mühitin ona antropogen və təbii təsirlər nəticəsində yarada biləcəyi təhlükələrdən qorunmasının təmin edilməsidir. Keçən əsrin sonlarında Azərbaycan müstəqilliyə qovuşduqdan sonra ekoloji təhlükəsizliyin qayğısına qaldı və bu sahəni ölkənin milli təhlükəsizlik siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi dəyərləndirdi.1999-cu ildə qəbul olunmuş "Ekoloji təhlükəsizlik haqqında" qanunun 2-ci maddəsində qanunun təsir dairəsi və məqsədi belə izah edilir: İnsan həyatını və sağlamlığını, cəmiyyət, onun maddi və mənəvi dəyərlərini, ətraf mühiti, o cümlədən, atmosfer havası, kosmik fəza, su obyektləri, yerin təki, torpaq, təbii landşaft, bitki və heyvanlar aləmini təbii və antropogen amillərin təsiri nəticəsində yaranan təhlükələrdən qorumaq üçün hüquqi əsasları müəyyən etməkdir. Ətraf mühitin mühafizəsi Azərbaycan Respublikasının dövlət siyasətinin prioritetlərindən biridir. Bu məqsədlə qəbul olunmuş dövlət proqramları ekoloji təhlükəsizliyin təmin olunması sahəsində mühüm sənəddir.
Bu məqsədlə qəbul olunmuş dövlət proqramları ekoloji təhlükəsizliyin təmin olunması sahəsində mühüm sənəddir.
— Təhlükəli ekoloji vəziyyətin yaranması və genişlənməsinə səbəb olan halları və hadisələri aşkar etmək və proqnozlaşdırmaq;
— Ekoloji təhlükəsizlikə bağlı informasiya təminatını təşkil etmək və həyata keçirmək;
— Ekoloji təhlükəsizlik sahəsində əhalinin təlimatlandırılmasını təmin etmək;
— Ekoloji təhlükəsizlikə bağlı qanunvericilikdə müəyyən edilmiş vəzifələri həyata keçirmək və s.
== Ölkəmizdə ekoloji vəziyyətin saflaşdırılması ==
Ölkəmizdə ekoloji vəziyyətin ekoloji təhlükəsizlik siyasətinin istiqamətidir. Hər bir dövlət, o cümlədən, Azərbaycan ətraf mühitin mühafizəsinə xüsusi diqqət yetirir. Ekologiya ilə bağlı qəbul olunmuş qərarlar, bir sıra normativ aktlar belə deməyə əsas verir.
Azərbaycanda son illər ətraf mühitin mühafizəsi və ekoloji problemlərin həlli istiqamətində müəyyən işlər görülür.
Fiziki təhlükəsizlik
Fiziki təhlükəsizlik, obyektlərə, avadanlıqlara və mənbələrə icazəsiz girişin qarşısını almaq, işçiləri və əmlakı zərər və ziyanlardan (casusluq, oğurluq və ya terror hücumları) qorumaq üçün hazırlanmış təhlükəsizlik tədbirlərini müəyyənləşdirir. Fiziki təhlükəsizlik, qapalı dövrə televiziya nəzarəti, xüsusi təhlükəsizlik işçisi, qoruyucu baryerlər, kilidlər, giriş nəzarəti protokolları və bir çox digər texnika daxil olmaqla bir çox əlaqəli sistem təbəqəsinin istifadəsini əhatə edir.
== Ümumi baxış ==
Qorunan obyektlər üçün fiziki təhlükəsizlik sistemləri ümumiyyətlə aşağıdakıları nəzərdə tutur:
potensial müdaxilələrin qarşısını almaq (məs. xəbərdaredici nişanlar və ətraf mühit nişanları);
müdaxilə edənləri aşkar etmək və onları izləmək/qeyd etmək (məsələn, dəvətsiz qonaqların xəbərdarlığı siqnalları və CCTV sistemləri);
müvafiq hadisələrə cavabların hazırlanması (məsələn, təhlükəsizlik işçiləri və polis tərəfindən).
Kiber təhlükəsizlik
Kibertəhlükəsizlik, kompüter təhlükəsizliyi, rəqəmsal təhlükəsizlik və ya informasiya texnologiyaları təhlükəsizliyi (İT təhlükəsizliyi) — kompüter sistemləri və şəbəkələrinin məlumatlarını icazəsiz açıqlanma, texniki vasitələrin, proqram təminatının və ya verilənlərin oğurlanması, eləcə də zədələnməsi ilə nəticələ bilən zərərli aktorların hücumlarından, habelə təmin edilən xidmətlərin pozulmasından və ya yanlış istiqamətləndirilməsindən qorunmasıdır.
Bu sahə kompüter sistemləri, internet, habelə Bluetooth və Wi-Fi kimi simsiz şəbəkə standartlarına qarşı etibarın artmasına görə vacibdir. Smart telefonlar, televizorlar və əşyaların internetini (IoT) təmin edən müxtəlif cihazlar da daxil olmaqla smart cihazların artması da bu sahənin əhəmiyyətini artırır. Kibertəhlükəsizlik həm məlumat sistemlərinin qarışıq olması, həm də dəstəklədikləri cəmiyyətlərə görə müasir dünyanın ən mühüm məsələlərindən biridir. Təhlükəsizlik xüsusilə də distrubasiya, seçkilər və maliyyə kimi geniş əhatəli fiziki təsirlərə malik irimiqyaslı sistemləri idarə edən sistemlər üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.
Kibertəhlükəsizliyin bir çox istiqaməti elektron şifrələr və şifrələmə kimi rəqəmsal müdafiə sxemlərini əhatə edir, lakin ondan həmçinin metal kilidlər kimi fiziki təhlükəsizlik müdafiələrinə yönəlmiş icazəsiz müdaxilələrin qarşısını almaq üçün hələ də istifadə edilir.
== Tarix ==
İnternetin gəlişindən və son illərdə başlanan rəqəmsal transformasiya ilə kibertəhlükəsizlik anlayışı həm peşəkar, həm də şəxsi həyatımızda tanış bir mövzuya çevrildi. Kibertəhlükəsizlik və kiber təhdidlər texnoloji dəyişikliklərin son 50 ilində ardıcıl olaraq mövcuddur. 1970 və 1980-ci illərdə kompüter təhlükəsizliyi əsasən internet konsepsiyasına qədər akademik mühitlə məhdudlaşdı, burada artan əlaqə ilə kompüter virusları və şəbəkə müdaxilələri artmağa başladı. 1990-cı illərdə virusların yayılmasından sonra 2000-ci illər kibertəhlükəsizliy və kibertəhlükəsizliyin institusionallaşdırılması aktual mövzuya çevrildi.